مشتریان ایرانی انتظار داشتند پس از اجرایی شدن برجام، خودروهای جدید و نسبتاً ارزان جایگزین محصولات قدیمی مانند پراید و پژو 405 شوند اما این اتفاق تا امروز رخ نداده است. دلیل این موضوع چیست؟ آیا قرار نیست این خودروها حذف و با محصولات جدید جایگزین شوند؟

اتفاقاً وزارت صنعت، معدن و تجارت به دنبال این است که خودروهای قدیمی را با استفاده از فرصت برجام، از رده خارج و محصولات جدید جایگزینشان کند. به خودروسازان هم اعلام شده که محصولات قدیمی‌شان باید رفته‌رفته حذف شوند زیرا با توجه به الزامات و استانداردهایی که در آینده در حوز ه‌های مصرف سوخت و محیط زیست و ایمنی و صادرات و ... لحاظ خواهند شد، دیگر امکان تولید چنین محصولاتی وجود ندارد. اتفاقاً هدف وزارت صنعت نیز این است که محصولات جدیدی روانه بازار زیر 50 میلیون‌تومانی‌ها شده و قدیمی‌ها به تدریج حذف شوند. البته این نکته را در نظر بگیرید که طراحی و تولید خودروهایی با قیمت متوسط و دارای آپشن‌های زیاد، سخت است، با این حال می‌توان محصولاتی با آپشن‌های کمتر اما دارای سطح کیفی و قیمت مناسب عرضه کرد.

 

 به نظر شما بهترین روش برای جایگزینی خودروهای قدیمی در پسابرجام چیست؟

ممکن است برخی بگویند خودروهای قدیمی را باید همین حالا حذف کنیم. با این حال به اعتقاد بنده این کار باید به تدریج انجام شود. به عبارت بهتر ابتدا باید فکری به حال محصولات جایگزین کرد و سپس قدیمی‌ها را کنار گذاشت. به عنوان مثال، اگر می‌خواهیم خودرویی مانند پژو 206 را از خط تولید خارج کنیم، باید محصول جایگزین آن را رفته‌رفته روانه بازار کنیم و با همان سرعت از تیراژ 206 بکاهیم. یا مثلاً همین پراید که بحث بر سر حذف آن بالا گرفته، بهتر است رفته‌رفته تیراژش کم شده و به میزان تولید تیبا (به عنوان جایگزین آن) اضافه شود. در دنیا هم خودروسازان بزرگ به همین روش اقدام به حذف و جایگزینی خودروهای خود می‌کنند، بنابراین قرار نیست اتفاق عجیبی در صنعت خودرو ما رخ دهد. به نظرم اگر چنین برنامه‌ای (حذف تدریجی خودروهای قدیمی همزمان با تعریف محصولات جایگزین) در خودروسازی کشور پیاده شود، دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز حمایت‌ خواهند کرد.

 

 اما برخی معتقدند با توجه به ارتقای سطح تکنولوژی، تولید خودروهایی که هم با‌کیفیت بوده و هم قیمت مناسبی داشته باشند، چندان امکان‌پذیر نیست.

خیر، به اعتقاد بنده می‌توان خودروهایی مناسب برای طبقه متوسط ایران (حوزه قیمتی زیر 50 میلیون تومان) طراحی و تولید کرد، به خصوص اگر میزان داخلی‌سازی بالا باشد.

البته این واقعیت را باید قبول کنیم که توان فعلی خودروسازی ایران در حد همین پژو 405 و پراید است بنابراین اگر می‌خواهیم محصولات جدید بسازیم، راهی جز مشارکت با شرکت‌های خارجی نداریم. در حال حاضر برخی خودروسازان خارجی که قصد مشارکت با شرکت‌های خودروساز ایرانی را دارند، به دنبال اقدامات عمیق و جدی در حوزه تولید محصول و طراحی هستند و این بهترین فرصت برای ارتقای تکنولوژی در دومین صنعت بزرگ داخل به حساب می‌آید. البته فراموش نکنید که مشارکت‌های خارجی می‌تواند با شرکت‌های مهندسی و طراحی دنیا نیز انجام شود. منظورم این است که در کنار خودروسازان خارجی، بهتر است با شرکت‌های مشاوره‌ای در حوزه طراحی نیز همکاری مشترک داشته باشیم تا نقاط ضعف خود را به خصوص در حوزه طراحی محصول برطرف کنیم. 

 

 با توجه به عقب‌ماندگی زیاد خودروسازان داخلی در حوزه طراحی، سرعت عرضه محصولات جدید پایین نخواهد آمد؟

«طراحی محصول» پارامتر بسیار مهمی در صنعت خودرو به حساب می‌آید. همین خودروسازان کره‌ای که هم‌اکنون محصولاتی زیبا و مورد پسند مشتریان را طراحی می‌کنند، در گذشته به کمک شرکت‌های خارجی به علم طراحی دست پیدا کرده‌اند. بنابراین، این روش، موفقیت‌آمیز بوده و خودروسازان داخلی نیز بهتر است در این مسیر حرکت کنند.اگر می‌خواهیم خودرویی مانند پژو 206 را از خط تولید خارج کنیم، باید محصول جایگزین آن را رفته‌رفته روانه بازار کنیم و با همان سرعت از تیراژ 206 بکاهیم. اتفاقاً برخی شرکت‌های خارجی که در پسابرجام به بازار ما برگشته‌اند، یکی از اهدافشان در دور جدید فعالیت در کشور، توسعه محصول به واسطه ایجاد مراکز تحقیق و توسعه و طراحی در ایران است زیرا می‌دانند این اقدام به توسعه محصولاتشان (در بازار ایران) کمک خواهد کرد. شواهد نشان می‌دهد خارجی‌ها در حال انجام سرمایه‌گذاری‌های سنگین در خودروسازی ایران هستند و حتی می‌خواهند در حوزه‌هایی مانند طراحی و تولید موتور نیز ورود کنند.

 

اما ظاهراً قطعه‌سازان خیلی علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری برای جذب تکنولوژی ندارند.

به اعتقاد من این‌طور که می‌گویید، نیست. اتفاقاً قطعه‌سازان تمایل به سرمایه‌گذاری و مشارکت با شرکت‌های خارجی دارند، منتها به هر حال یکسری هزینه‌ها وجود دارد که باید برای آنها برنامه‌ریزی و مدیریت لازم اعمال شود. در حال حاضر قطعه‌سازانی داریم که در سطح بین‌المللی فعالیت کرده و حتی صادرات محصول نیز دارند. بنابراین این نکته را هم در نظر بگیرید که در کشور قطعه‌سازان بزرگ و توانمندی وجود دارند که از پتانسیل بالایی برای توسعه محصول و کمک به طراحی و تولید محصولات جدید برخوردارند. اتفاقاً با توجه به اینکه قرار است در سال 1404 حدود سه میلیون خودرو تولید و یک میلیون دستگاه آن صادر شود، این خود انگیزه‌ای برای قطعه‌سازان کشور به شمار می‌رود. تحقق این برنامه تولید، نیاز به افزایش تیراژ دارد بنابراین قطعه‌سازان فرصت و انگیزه مناسبی برای ارتقا و توسعه دارند. از سوی دیگر صادرات یک میلیون دستگاهی نیاز به افزایش سطح کیفی خودروها و تامین الزامات و نیاز مشتریان خارجی دارد و اینجاست که طراحان و خودروسازان دنیا می‌توانند به شرکت‌های خودروساز و داخلی کمک کنند. البته این موضوع تنها شامل قطعه‌سازان و همچنین خودروسازانی می‌شود که بتوانند خود را با شرایط جدید در پسابرجام وفق داده و از در همکاری مشترک با شرکت‌های معتبر دنیا وارد شوند. در این بین، به طور خاص قطعه‌سازانی که بتوانند ارتباط‌های جهانی برقرار کنند، زنده مانده و توان ارتقا و توسعه را خواهند داشت. این در حالی است که اگر قطعه‌سازی نتواند مشارکت‌های بین‌المللی برقرار کرده و در جا بزند، احتمال حذف شدنش زیاد است.

البته به شخصه اعتقادی به داخلی‌سازی 100‌درصدی قطعات خودرو ندارم. در هیچ جای دنیا هم کشورهای صاحب صنعت خودرو اقدام به داخلی‌سازی کامل قطعات نمی‌کنند، چون نیازی به این کار نیست.